ျမန္မာ့ေျမေပၚမွ လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ား

ေမာင္သာ(ေရွးေဟာင္းသုေတသန)

ပရိုင္းမိတ္ (Primates) သည္ ဘူမိေဗဒ၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ႏွင့္ မႏုႆေဗဒ အပါအ၀င္ ပညာရပ္နယ္ပယ္မ်ားမွ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ သုေတသီမ်ား စိတ္၀င္စားသည့္ ေက်ာရိုးရွိ သတၱ၀ါမ်ိဳးစိတ္တစ္ခုမွ လူသားမ်ား အဆင့္သို႕ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲလာ မႈ၏ မူလျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္မ်ား၏ မူလအစကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရန္ ပညာရွင္မ်ားသည္ လူတူပရိုင္းမိတ္ ရုပ္ၾကြင္း မ်ားကို ရွာေဖြ ေလ့လာ ခဲ့ၾကသည္။
ပရိုင္းမိတ္သည္ လက္တင္ဘာသာ (Primus) မွ ဆင္းသက္လာကာ ပထမဆုံးဟု အဓိပၸာယ္ရွိ၍ သတၱေလာကတြင္ အသိ ဥာဏ္ပညာ ပထမဆုံး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ခဲ့သည့္ သတၱ၀ါဟုဆိုလိုသည္။ ပရိုင္းမိတ္တြင္ အဆင့္နိမ့္ ပရိုင္းမိတ္ႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ ပရိုင္းမိတ္ ဟု ရွိရာ လူ၊ လူ၀ံ၊ ေမ်ာက္၀ံတို႕သည္ အဆင့္ျမင့္ ပရိုင္းမိတ္မွ ဆင္းသက္လာၾကျပီး လူတူပရိုင္းမိတ္ဟုလည္း ေခၚဆိုသည္။ ေယဘု ယ်အားျဖင့္ အဆင့္နိမ့္ ပရိုင္းမိတ္တြင္ အံၾကိဳသြား(Premolar)သံုးေခ်ာင္းရွိၿပီး အဆင့္ျမင့္ပရိုင္းမိတ္တြင္ အံၾကိဳသြား ႏွစ္ ေခ်ာင္း ပါရွိသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေတာင္စဥ္ေတာင္တန္းမ်ားႏွင့္ ေျမသားထုသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ သန္း ၅၀၀ မွ စ၍ တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း လူသားမ်ားျဖစ္လာမည့္ ပရိုင္းမိတ္မ်ားေနထိုင္ခဲ့သည့္ အေထာက္အထား မ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။
မ်ိဳးစိတ္ တို႔၏ မူလအစ
ဤကမၻာေျမေပၚတြင္ လူသားမ်ားသည္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သို႕ စတင္ျဖစ္ေပၚသည္ကို မေလ့လာႏိုင္ေသးမီ ၁၈ ရာစုအထိ လူအမ်ားက လူသားမ်ားကို ဘုရားသခင္ဖန္တီးခဲ့သည္ဟူသည့္ အယူအဆကို လက္ခံခဲ့ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ၁၈၅၆ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ာမနီ ႏိုင္ငံ၌ နင္းဒါသယ္(Neanderthal) ေခၚ ေရွးဦးလူ အရိုးစု တစ္ခုကို ေတြ႕ရွိခဲ့ျပီးေနာက္ အာရွ ၊ ဥေရာပႏွင့္ အာဖရိကေဒသမ်ားတြင္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္၏ အရင္းမူလကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မည့္ အေထာက္အထားမ်ားကို ရွာေဖြခဲ့ၾကသည္။ ၁၈၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ၿဗိတိသွ်ႏိုင္ငံမွ သဘာ၀ ေလာကသိပၸံ ပညာရွင္ ခ်ားစ္ဒါ၀င္က “မ်ိဳးစိတ္တို႔၏ မူလအစ” (The Origin of Spieces) စာအုပ္ကိုေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ ကမၻာတစ္၀န္း ပညာရွင္မ်ား အႀကား ေ၀ဖန္မႈမ်ိဳးစုံ ထြက္ေပၚခဲ့သည္။ လူသည္ ဖန္ဆင္းခံျဖစ္သည္ ဟူေသာ အစဥ္အလာ အယူအဆမွ ခြဲထြက္လ်က္ လူသည္ ေက်ာရိုးရွိ သတၱ၀ါတစ္မ်ိဳးမွ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာျခင္းသာ ျဖစ္ ေၾကာင္း အယူအဆအသစ္တစ္ရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည့္ ခ်ားစ္ဒါ၀င္၏ စာအုပ္ထြက္ခဲ့ခ်ိန္က ေ၀ဖန္ ျငင္းခုန္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူမ်ိဳးႏြယ္ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ကို အတည္ျပဳ ႏိုင္မည့္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကသည္။
လူတူပရိုင္းမိတ္ (Anthropoid Primate) အယူအဆမ်ား
ဂရိေ၀ါဟာရ Anthropoid သည္ Anthro (လူ)၊ poid (တူ)၊ လူတူဟု အဓိပၸာယ္ရွိသည္။လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားသည္ အျခား ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါမ်ားထက္ ဦးေႏွာက္အိမ္ပိုမိုၾကီးမားကာ မ်က္လုံးမ်ားသည္ မ်က္ႏွာေရွ႕တြင္ရွိသျဖင့္ ေရွ႕တည့္တည့္သို႕ ၾကည့္ျမင္ ႏိုင္သည္။ျပားကပ္ေသာ ေျခသည္း လက္သည္းမ်ားပါရွိသည့္ ေျခေခ်ာင္းႏွင့္ လက္ ငါးေခ်ာင္းစီပါ၀င္သည့္ ေျခလက္မ်ားကို အလြယ္ တကူ လႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္း ႏွင့္ေမးရိုးသည္ ေရွ႕သို႕ေငါထြက္မေနဘဲ တည့္မတ္ေနျခင္းတို႕သည္ အျခားႏို႕တိုက္သတၱ၀ါ မ်ားထက္ ပိုမိုထူးျခားသည့္ လူတူ ပရိုင္းမိတ္မ်ား၏ လကၡဏာမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္သန္း ၅၀ က အာဖရိကတိုက္၊ ဥေရာပတိုက္ႏွင့္ အာရွ တိုက္တို႕တြင္ လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားစတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ သည္။အာရွတိုက္တြင္ လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္သန္း ၄၀ တြင္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့၍ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲမႈ မ်ားျဖစ္ ေပၚခဲ့ျပီးေနာက္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ႏွစ္သန္းခြဲတြင္ လူသားမ်ား အဆင့္သို႕ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ကမၻာေျမေပၚ၊ေျမေအာက္တြင္ ေတြ႕ရွိရ သည့္ လူတူ ပရိုင္းမိတ္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားသည္ ဤကမၻာေျမတြင္ သက္ရွင္ ေနထိုင္ေနၾကသည့္ လူသားမ်ား၏ မူလဇစ္ျမစ္ကို ေလ့လာရာတြင္ အဓိက ကဏၭမွ ပါ၀င္ေနေပသည္။
လူတူ ပရိုင္းမိတ္ (Anthropoid Primates) မ်ားသည္ ကမာၻသစ္ ႏွင့္ ကမာၻေဟာင္းတြင္စတင္ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္ဟု ယူဆခဲ့ၾက ရာ ကမာၻသစ္သည္ ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္အေမရိကတိုက္ျဖစ္၍ ကမာၻေဟာင္းသည္အာရွ၊ ဥေရာပ ႏွင့္ အာဖရိကတိုက္ျဖစ္သည္။ လူ၊ လူ၀ံ၊ ေမ်ာက္၊ ေမ်ာက္၀ံမ်ား သည္ ကမၻာေဟာင္းတြင္စတင္ျဖစ္ေပၚခဲ့၍ ႏို႕တိုက္ သတၱ၀ါမ်ား၏ မ်ိဳးႏြယ္စုဟု ယူဆၾကသည့္ ပီလိုင္ ကိုေစာ တြားသြားသတၱ၀ါငယ္မ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္သန္း ၂၀၀ ၀န္းက်င္မွ စ၍ ကမၻာေျမျပင္ေပၚတြင္ တည္ရွိခဲ့ၾကသည္။ ယင္း တို႕သည္ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး ကမၻာသစ္ေမ်ာက္ ႏွင့္ ကမၻာေဟာင္းေမ်ာက္ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးကြဲျပားခဲ့သည္။ ကမၻာေဟာင္း ေမ်ာက္ မ်ား သည္ လူသား မ်ိဳးႏြယ္ႏွင့္ တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနသည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ယူဆၾကၿပီး ယင္းတို႕သည္ လြန္ခဲ့ ေသာ ႏွစ္ သန္း ၃၀ မွ ႏွစ္ ငါးသိန္း အတြင္း ကနဦး လူသား Homo Sapien မ်ားအဆင့္သို႕ တိုးတက္ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။
လူသား၏ မူလဇစ္ျမစ္ကိုေလ့လာမႈတြင္ လူႏွင့္ ေမ်ာက္ အၾကား ကြင္းဆက္ျပတ္ေနသည့္ ကြဲျပားျခားနားမႈ (Missing Link) ကို ၁၉၇၄ ခုႏွစ္တြင္ ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ ေဒၚနယ္ဂ်ိဳဟန္ဆင္သည္ အီသီယိုးပီးယားႏိုင္ငံတြင္ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းပ်က္စီး ေနသည့္ ထူးျခားေသာ ပရိုင္းမိတ္ အရိုးစု တစ္ခုကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရာ ယင္း ရုပ္ၾကြင္းသည္ အရပ္သုံးေပခြဲသာ ျမင့္ေသာ္လည္း ဒူးဆစ္မ်ား ၏ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေနအထားအရ လူ၏ သြင္ျပင္ လကၡဏာ အတိုင္း မတ္မတ္ လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ သည္။ ေဒၚနယ္ဂ်ိဳဟန္ဆင္ က ယင္းပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းကို လူစီဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။
လူစီသည္ လူ တစ္ေယာက္ထက္ ေမ်ာက္တစ္ေကာင္ႏွင့္ ပိုတူေနၿပီး လူစီ ရုပ္ၾကြင္း၏ သက္တမ္းသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၃ ဒသမ ၉ သန္းျဖစ္သည္။ေနာက္ပိုင္းတြင္ အရိုးစုမ်ား၊ ဦးေခါင္းခြံမ်ားကို အျပည့္အစုံေတြ႕ရွိခဲ့ၾကသျဖင့္ လူစီသည္ လူႏွင့္ ေမ်ာက္ အၾကား ေပ်ာက္ဆုံးေနသည့္ ကြင္းဆက္ဟု ယူဆခဲ့ၾကသည္။
အေမရိကန္ သဘာ၀သမိုင္းျပတိုက္မွ ေအာ္လ္ဆင္ (Olson) သည္ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္ တြင္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၊ ကိုင္ရိုၿမိဳ႕အနီး ဆာဟာရ သဲကႏၱာရ အစပ္ရွိ ဖာယြန္မွ ပရိုင္းမိတ္ ေမးရိုးတစ္ခုကို ရရွိခဲ့ကာ Aegyptopithecus Zeuxis ဟုအမည္ေပး ခဲ့သည္။ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္အတြင္း ေယးလ္တကၠသိုလ္မွ အယ္၀င္ဆိုင္မြန္ (Elwyn Simons) ဦးေဆာင္သည့္ အဖြဲ႔က ယင္း ရုပ္ႂကြင္း ႏွင့္ မ်ိဳးတူ ဦးေခါင္းခြံ၊ အရိုးမ်ားႏွင့္ ေမးရိုးမ်ားကို ထပ္မံေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ ထို ရုပ္ႂကြင္း သည္ လူ ႏွင့္ေမ်ာက္တို႔စတင္ ျဖစ္ေပၚ ခဲ့ ေသာ အေစာဆံုး ပရိုင္းမိတ္မ်ိဳးႏြယ္ ျဖစ္ၿပီးသက္တမ္း ႏွစ္ သန္း ၃၀ ျဖစ္သည္။
ပညာရွင္မ်ားက ပရိုင္းမိတ္ ရုပ္ၾကြင္း အဆင့္ဆင့္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ အာဖရိကတိုက္ကို ကမၻာေပၚတြင္ လူသားမ်ားစတင္ ျဖစ္တည္ရာေဒသအျဖစ္ ယူဆခဲ့ကာ လူမ်ိဳးႏြယ္၏ ပုခက္ေနရာဟု တင္စားခဲ့ၾကသည္။လူႏွင့္ ေမ်ာက္ျဖစ္လာမည့္ ေက်ာရိုးရွိ အဆင့္ ျမင့္ ပရိုင္းမိတ္မ်ားသည္ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး အာဖရိကမွ ကမၻာ့ေနရာအႏွံ႕သို႕ေရာက္ရွိ ပ်ံ႕ႏွံ႕ခဲ့သည္ဟူသည့္ အယူအဆ (Out of Africa Theory) တစ္ရပ္ ထြက္္ေပၚလာခဲ့သည္။သို႕ေသာ္လည္း ၁၉၉၄ ခုႏွစ္က Nature မဂၢဇင္း၌ တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ေတြ႕ရွိခဲ့ သည့္ သက္တမ္း ႏွစ္ ႏွစ္သိန္းငါးေသာင္းရွိသည့္ ေခတ္လူ ဦးေခါင္းခြံသည္ ေခတ္ၿပိဳင္ အာရွသားမ်ားႏွင့္ ပုံသြင္ တူညီေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပ ခ်က္က ယင္းအယူအဆ ကိုေျပာင္းလဲရန္ အစပ်ိဳးခဲ့သည္။ Science ဂ်ာနယ္တြင္လည္း အေမရိကန္ ႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား ပညာရွင္မ်ားက ဂ်ာဗားကၽြန္းတြင္ ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ ေခါင္းခြံရုပ္ၾကြင္းမ်ား၏ သက္တမ္းသည္ မူလသတ္မွတ္ထားသည့္ ႏွစ္ တစ္သန္း မဟုတ္ ဘဲ ႏွစ္ ႏွစ္ သန္းျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။
အေထာက္အထားအသစ္မ်ားေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းႏွင့္ အတူ ပညာရွင္မ်ားအၾကား ျငင္းခုန္မႈမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ကာ အာဖရိက သီအိုရီကို စိမ္ေခၚမႈမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။လူသားမ်ားသည္ အာဖရိက မွ စတင္ပ်ံ႕ႏ်ံ႕ျခင္းမဟုတ္ဘဲ ကမၻာ့ေနရာ အႏွံ႕တြင္ တစ္ၿပိဳင္တည္း ျဖစ္ ေပၚ ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း အယူအဆမ်ား ထြက္ေပၚခဲ့သည္။
ျမန္မာ့ေျမမွ ပရိုင္းမိတ္မ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံး လူတူပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းကို ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဘူမိေဗဒ တိုင္းတာေရးဌာနမွ ဘူမိ ေဗဒ ပညာရွင္ ေဒါက္တာ ေကာ့တာ (G.de.P.Cotter) က မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး၊ပံုေတာင္ေဒသ၊ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္၊ဖန္းကန္ရြာအနီး က်စ္ေခ်ာင္ မွ ေတြ႕ ရွိခဲ့သည္။(ရြံ႕ေစးျပင္က်ယ္ေနရာ Clay Gully ကို က်စ္ေခ်ာင္ဟု ေခၚဆိုသည္။)
အဆိုပါ လူတူပရိုင္းမိတ္ ရုပ္ၾကြင္းသည္ ညာဘက္ ေအာက္ေမးရိုး အပိုင္းအစႏွင့္ အံသြားႏွစ္ေခ်ာင္းစီ ပါ၀င္ေသာ ဘယ္ ဘက္ ေအာက္ႏွင့္ အထက္ေမးရိုးအပိုင္း အစတို႕ျဖစ္သည္။ ယင္းတုိ႕ကို အဂၤလိပ္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းပညာရွင္ GE Pligrim
က ပုံေတာင္ဂ်ီးယားေပၚတာရိုင္း(Pondaungia cotteri) ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ သဘာ၀သမိုင္းျပတိုက္ မွ ဘူမိေဗဒပညာရွင္ ေဒါက္တာ ဘာနမ္ဘေရာင္း (Barnum Brown) သည္ မံုရြာခရိုင္ ပုလဲၿမိဳ႕နယ္၊ မိုးေကာင္းရြာအနီးမွ ပရိုင္းမိတ္ ရုပ္ႂကြင္းေအာက္ေမးရိုး အပိုင္းအစတစ္ခုကို ထပ္မံေတြ႕ရွိခဲ့သည္။သို႕ေသာ္ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္အတြင္း အီဂ်စ္ႏိုင္ငံတြင္ သက္တမ္း ႏွစ္ သန္း ၃၀ ရွိသည့္ ရုပ္ၾကြင္းကို ေတြ႕ရွိခဲ့သျဖင့္ ျမန္မာ့ပရိုင္းမိတ္မ်ားသည္ ထင္ရွားျခင္း မရွိခဲ့ေခ်။
၁၉၇၈ ခုႏွစ္ ၊ ဧၿပီလတြင္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ ဘူမိေဗဒဌာနမွ ကထိက ဦးဘေမာ္ႏွင့္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား မ်ားသည္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး၊ပုံေတာင္ေဒသ၊ မိုးေကာင္းေက်းရြာအနီးမွ ပရိုင္းမိတ္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္း ႏွစ္ခု ျဖစ္သည့္ ပံုေတာင္ဂ်ီးယား ရုပ္ႂကြင္းအံသြားႏွင့္ မိုးေကာင္းဂ်င္းနစ္ ရုပ္ႂကြင္း အံသြားတို႕ကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ထိုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ မႏၱေလး တကၠသိုလ္ ဘူမိ ေဗဒဌာနမွ ကထိက ဦးေသာ္တင့္ကလည္း ပံုေတာင္ဂ်ီးယား ေမးရိုးအပိုင္း ႏွစ္ခုကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။
ဦးဘေမာ္ႏွင့္ ဦးေသာ္တင့္ တို႕ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ ပရိုင္းမိတ္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္း ေလးခုကို ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္ (ရန္ကုန္)သို႕လြဲေျပာင္းေပးအပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားကို ပိုမိုျပည့္ျပည့္စုံစုံ ရရွိႏိုင္ေစရန္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ”ပုံ ေတာင္ ပရိုင္းမိတ္ရွာေဖြ ေလ့လာေရး အဖြဲ႕”ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ယင္းအဖြဲ႕က ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းေလ့လာေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္ ၊ ဗဟင္း ေက်းရြာအနီး ယာရွည္ က်စ္ေခ်ာင္မွ သြားတန္းအျပည့္နီးပါး ပါရွိေသာ ေအာက္ေမးရိုးတစ္စုံကို ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ေတြ႕ ရွိခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ေသာ ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ အလုပ္ရုံ ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ရပ္ကို ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ စိန္ရတု ခန္းမတြင္က်င္းပခဲ့ရာ တက္ေရာက္လာၾကသည့္ ေက်ာက္ျဖစ္ ရုပ္ၾကြင္းပညာရွင္မ်ား၊ ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္မ်ားက ယင္း ရုပ္ၾကြင္း မ်ားသည္ လူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း လက္ခံခဲ့ၾက သည္။
ဆက္လက္၍ ပုံေတာင္ပရိုင္းမိတ္ ရွာေဖြေလ့လာေရးအဖြဲ႕သည္ ႏိုင္ငံတကာ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းပညာရွင္မ်ားအား ဖိတ္ ေခၚ၍ အဆင့္ျမင့္ ပရိုင္းမိတ္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္း သုေတသန လုပ္ငန္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ အေမရိကန္၊ ျမန္မာ ဂ်ပန္၊ ျမန္မာ ျပင္သစ္ ပရိုင္းမိတ္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းေလ့လာေရး အဖြဲ႕မ်ားသည္ ကြင္းဆင္းသုေတသန လုပ္ငန္းမ်ားကို ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ သာသနာေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာန(ထိုစဥ္က ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ၾကီးဌာန)သည္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ပုံေတာင္ ပရိုင္းမိတ္ ရွာေဖြ ေလ့လာေရးလုပ္ငန္းကို စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရးဌာနမွ လႊဲေျပာင္းရယူကာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွ ယေန႕တိုင္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေနသည္။
ပုံေတာင္ပရိုင္းမိတ္
ပညာရွင္မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ပုံေတာင္ေဒသမွ ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ လူတူ ပရိုင္းမိတ္ရုုပ္ၾကြင္းမ်ားကို ပုံေတာင္ဂ်ီးယား မ်ိဳးစု (Pondaungia)၊အမ္ဖီ ပီသီးကပ္ မ်ိဳးစု(Amphiptithecus)၊ဗဟင္းနီးယား မ်ိဳးစု(Bahinia)ႏွင့္ ျမန္မာ ပီသီးကပ္မ်ိဳးစု (Myanmar Pithecus) ဟု ခြဲျခားသတ္မွတ္ခဲ့သည္။
ပုံေတာင္ဂ်ီးယားပရိုင္းမိတ္မ်ားကို ၁၉၁၄ ခုႏွစ္၊၁၉၇၈ ႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တို႕တြင္လည္းေကာင္း၊အမ္ဖီပီသီးကပ္ ပရိုင္း မိတ္မ်ားကို ၁၉၂၃ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တို႕တြင္လည္းေကာင္း၊ ဗဟင္းနီးယားပရိုင္းမိတ္ႏွင့္ ျမန္မာပီသီးကပ္ ပရိုင္းမိတ္မ်ားကို ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ လည္းေကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ ဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ားက ယင္းပုံေတာင္ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ား၏ သက္တမ္းသည္ ႏွစ္ သန္း ၄၀ ျဖစ္ေၾကာင္း ယူဆ ခဲ့ၾကသည္။
ပုံေတာင္ပရိုင္းမိတ္ေတြ႕ရွိမႈမ်ားကို ျပည္သူမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕သိရွိႏိုင္ၾကေစရန္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၊ ေအာက္တိုဘာလ ၃၀ ရက္တြင္ အမ်ိဳးသားျပတိုက္(ရန္ကုန္)၌ ျမန္မာႏိုင္ငံပုံေတာင္ေက်ာက္လႊာစုႏွင့္ ဧရာ၀တီေက်ာက္လႊာစုတို႕ရွိ ပရိုင္းမိတ္ေက်ာက္ျဖစ္ ရုပ္ၾကြင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သုေတသနျပဳ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအေၾကာင္း ျပည္တြင္းျပည္ပ ပညာရွင္ မ်ား၏ ေဟာေျပာပြဲ တစ္ ရပ္ကို က်င္းပခဲ့သည္။
ပုံေတာင္မွ ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည့္ ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားသည္ အီယိုဆင္းသက္တမ္းကာလ ေျမလႊာတြင္ ေတြ႕ရွိခဲ့ရသျဖင့္ သက္ တမ္း ႏွစ္ သန္း ၄၀ ရွိေၾကာင္း စစ္ေဆး အတည္ျပဳခဲ့သည္။ထိုစဥ္က ကမၻာတြင္သက္တမ္းအရင့္ဆုံး ဟု သတ္မွတ္ထားခဲ့ေသာ ပရိုင္း မိတ္သည္ သက္တမ္း ႏွစ္ သန္း ၃၀ သာရွိ သျဖင့္ ပုံေတာင္ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားက ႏွစ္ ၁၀ သန္း ေစာေနခဲ့ေပသည္။
၁၉၇၉ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၁ ရက္ထုတ္ တိုင္းမ္ မဂၢဇင္းတြင္ ” လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္သန္း ၄၀ မွ အဆင့္ျမင့္ ပရိုင္းမိတ္ ရုပ္ႂကြင္း မ်ား ကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေတြ႕ရွိ ” ဟူသည့္ သတင္းကို ေဖာ္ျပခဲ့သျဖင့္ လူသား၏ ဇစ္ျမစ္မူလသည္ အာဖရိကဟု ယူဆထား ၾကရာမွ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ထို႕အတူပင္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၈ ရက္ေန႕ထုတ္ The Boston Globe သတင္းစာက “လူသား မ်ား ၏ ဇာတိေနရာ အာရွမွာေတြ႕ၿပီ” ဟု ေခါင္းစည္းတပ္ထားသည့္ ေဆာင္းပါးကိုေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေအးရွား၀ိခ္ မဂၢဇင္း က “ျမန္မာ့ ေမးရိုးမ်ား က လာရာလမ္းကို ညႊန္ျပေနၿပီ ”ဟုလည္းေကာင္း၊ တိုင္းမဂၢဇင္းက ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ႀသဂုတ္လ ၅ ရက္တြင္ “ျမန္မာ့အရိုးမ်ား က အာဖရိက ဇာစ္ျမစ္ကို စိန္ေခၚလိုက္ၿပီ ” ဟုလည္းေကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ လထုတ္ Nature မဂၢဇင္းက ကမၻာေပၚတြင္ ေတြ႕ရွိ ၿပီးသမွ် အဆင့္ျမင့္ ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ႂကြင္းမ်ားအနက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေတြ႕ရွိ ခဲ့သည့္ ပရိုင္း မိတ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ား သည္ အေစာဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳခဲ့သည္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္က အိႏၵိယႏိုင္ငံ မြန္ဘိုင္းတြင္ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ ပရိုင္းမိတ္သည္ ႏွစ္ ၄၂ သန္းရွိၿပီဟု ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ္လည္း ယင္း ပရိုင္းမိတ္သည္ လူတူပရိုင္းမိတ္ မဟုတ္သျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေတြ႕ရွိထားသည့္ လူတူ ပရိုင္းမိတ္ရုပ္ၾကြင္းသည္ သက္တမ္းအရင့္ဆုံး ျဖစ္ခဲ့သည္။
ေရွးဦးလူတူပရိုင္းမိတ္မ်ားသည္ အာရွတိုက္၌ စတင္ ဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚ၍ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အာဖရိကတိုက္သို႔ ေရႊ႕ ေျပာင္းဝင္ ေရာက္ခဲ့သည္ ဟူေသာအခ်က္ကို Afrasia djijidae ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းအား အေျခခံ၍ သက္ေသျပနိုင္ဖြယ္ရိွ ေၾကာင္း ျပင္သစ္ နိုင္ငံ ပြန္တီယာတကၠသိုလ္မွ သိပၸံပညာရွင္တစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္ ။
လူသားမ်ိဳးႏြယ္၏ အစကိုရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ရာတြင္ အလြန္ အေရးပါသည့္ လူတူ ပရိုင္းမိတ္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားကို
ျမန္မာႏိုင္ငံ ပုံေတာင္ေက်ာက္လႊာစုမ်ားအတြင္းမွ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ရာယင္းတို႕၏ သက္တမ္းသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၇ ဒသမ ၂ သန္းမွ ႏွစ္သန္း ၄၀ အၾကားျဖစ္သည္။အလြန္ ေရွးက်ေသာ လူတူပရိုင္းမိတ္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ေတြ႕ ရွိရ သည့္အတြက္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အစသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ အာရွေဒသမွ ျဖစ္သည္ဆိုေသာ အဆိုသည္ ပိုမို ခိုင္မာလာသည္ ႏွင့္ အမွ် လူသားအစ ၊ ျမန္မာက ဟု ဂုဏ္ယူႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္ေပသည္။
သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ၀န္ႀကီးဌာနသည္ စဥ္ဆက္မျပတ္ေသာျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ သမိုင္းကိုေဖာ္ထုတ္ျပသႏိုင္ရန္ ေနျပည္ေတာ္ ႏွင့္ ရန္ကုန္ရွိအမ်ိဳးသား ျပတိုက္တို႕တြင္ ပရိုင္းမိတ္ႏွင့္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းျပခန္းတစ္ခုစီကို ဖြင့္လွစ္ ျပသ ထား သည္။ ယင္း ျပခန္းမ်ားတြင္ လူသားအစ ျမန္မာက ဟု ဂုဏ္ယူႀကရမည့္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္သန္း ၄၀ က ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ားကို ေလ့လာႏိုင္ၾကေပသည္။
ေနာက္ဆက္တြဲ ပရိုင္းမိတ္သုေတသနမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ား ရွာေဖြျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ တြင္ ေပါက္၊ ပခုကၠဴ၊ဆိပ္ျဖဴ၊ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕နယ္တို႕မွ ပရိုင္းမိတ္ အေပၚသြားသုံးးခုကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ဧရာ၀တီ ေက်ာက္လႊာစု မွလည္း ေရွးဦး ႀကံ႕၊ဆင္၊ကၽြဲ၊ႏြား၊ေရျမင္း၊၀က္တို႕၏သြားႏွင့္ အရိုးအပိုင္းအစမ်ား အပါအ၀င္ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္း ၃၇၇ ခုကိုရရွိခဲ့ သည္။
ထို႕အတူ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၊ပြိဳင့္တီးေယး တကၠသိုလ္မွ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းပညာရွင္ ပါေမာကၡ Jeans Jacques JAEGER ဦးေဆာင္ေသာ အဖြဲ႕သည္ ျမန္မာအဖြဲ႕ႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ မေကြး၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ၿမိဳင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားႏွင့္ ကေလး၀ ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းတို႕ တြင္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းမ်ား ရွာေဖြခဲ့သည္။ထို႕အတူ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ျမန္မာဂ်ပန္ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းရွာေဖြေလ့လာ ေရး အဖြဲ႕သည္ ဆိပ္ျဖဴျမိဳ႕နယ္၊ ေဂြးပင္ေက်းရြာမွ ပရိုင္းမိတ္အေပၚ အံက်ိဳးတစ္ခုႏွင့္ ဧရာ၀တီေက်ာက္လြာစုမွ ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းအပိုင္းအစမ်ားကို ေတြ႕ရွိစုေဆာင္းႏိုင္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္စု ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္တြင္က်န္ရွိေနသည့္ ကြင္းဆက္မ်ားႏွင့္ လူသားရင္းျမစ္အစကို ခိုင္မာစြာ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရန္ လူတူ ပရိုင္းမိတ္ရွာေဖြျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ျပည္ပပညာရွင္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလ်က္ ႏွစ္စဥ္ေဆာင္ရြက္ လ်က္ရွိ ေနရာ ပိုမိုျပည့္စုံေသာ လူသားအစျမန္မာက အေထာက္အထားမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္လာႏိုင္မည္ျဖစ္ေပသည္။
ကိုးကား
လူသားအစျမန္မာက (ေဒါက္တာတင္သိန္း၊ဘူမိေဗဒ)
အေျချပ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္း(ပထမတြဲ)
ေရွးေဟာင္းသုေတသန အစီရင္ခံစာမ်ား
မႏုႆေဗဒ ဒီပလိုမာ သင္တန္းမွတ္စုမ်ား
ဓာတ္ပုံ အင္တာနက္

Myanmar outbound tourism rising year-on-year

Myanmar outbound tourism rising year-on-year

Myanmar’s outbound tourism has continued to thrive year over year, according to overseas tour agencies.

Some Myanmar holidaymakers are going for self-planned trips, while some are opting for guided overseas trips offered by tour agencies.

According to tour operators, Myanmar people are mostly travelling to Bangkok, Hong Kong, Singapore, Thailand, Bodh Gaya, India, Nepal, China, Viet Nam, Malaysia, Jordan, South Korea, the US, and Europe.

“The most popular destinations are Bangkok, Singapore, Bodh Gaya, India, and Nepal. Some people are also vacationing in South Korea, China, and Hong Kong. Most people are visiting countries which grant visa-exemptions to tourists carrying normal passports. Some are opting for countries that have easy visa requirements. Western countries, especially in Europe and the US, have become popular destinations for Myanmar travelers,” said U Thet Lwin Toe, the chair of the Myanmar Tourism Entrepreneurs Association.

Myanmar travelers prefer holidaying in visa-free countries, said overseas tour operators.

“Visa-free countries are popular among travelers. Some overseas tour agencies are organizing monthly trips to Viet Nam,” said an agent with ET (Eastward Travel) Tour.

Some agents are reportedly facing difficulties as customers are even choosing against countries offering visa-exemptions.

“Visa exemptions are offered by countries such as Japan, South Korea, Macau, and Hong Kong. But, travelers still need to apply for visas in order to visit those destinations. Some travelers do not want to bother applying for visas and are choosing to go to visa-free countries only,” said an agent with Beautiful Memories Travels and Tours.

We also don’t have many options when it comes to choice of flights, she added.

“A small number of airlines are operating from Myanmar. There are only two or three flights to Europe. Similarly, there are two flights to Korea,” she said.

According to data from the Hotels and Tourism Department under the Ministry of Hotels and Tourism, Myanmar had 2,712 tour companies as on December, 2018, of which 553 held outbound tour licences. The department does not have details of outbound travelers, but efforts are on to collaborate with other departments to compile data.

“We cannot provide data for outbound tourism. Frankly, companies do not provide actual numbers of outbound travelers. The Ministry of Labour, Immigration, and Population (MOLIP) might have the figures. We are planning to link with them,” said U Tint Zaw Myint, the deputy director of the Hotels and Tourism Department.

“The MOLIP does not have close links or contact with us. According to data provided by members of the Myanmar Tourism Entrepreneurs Association, there are around 500,000 outbound travelers every year,” said U Thet Lwin Toe.

“The number of travelers headed to Bodh Gaya annually does not reach 100,000. Data from outbound tour agencies shows around 50,000-60,000 travelers go to Bodh Gaya every year,” he added.

“Moreover, the related departments are strict about issuing licences to outbound tour agencies as, in their view, those businesses contribute to an outflow of revenue,” said U Thet Lwin Toe.

“It is hard for outbound tour agents to obtain a licence. It seems, the department is not very supportive of outbound tourism. The government no longer contributes to Myanmar Tourism Entrepreneurs Associations. Outbound tourism can help travelers gain knowledge and find new opportunities,” he said.

“At present, outbound tourism is booming in Myanmar. Tourist arrivals are also growing year over year. Tourist arrivals stood at 3.44 million in 2017 and 3.55 million in 2018. The arrival rate increased by 3.15 per cent in 2018 compared with 2017,” said Vice President Henry Van Thio, who is also the chair of the National Tourism Development Central Committee, at a meeting held in Hotel Max, Nay Pyi Taw, on 26 February.

“Myanmar has adopted a Look East policy, granting visa exemptions to tourists from Japan, South Korea, Hong Kong, and Macau, to attract more Asian travelers and boost the tourism industry. Travelers from China and India, holding normal passports, can also get visa-on-arrival at Yangon, Mandalay, and Nay Pyi Taw international airports,” he said. _ Nyein Nyein (Translated by Ei Myat Mon)

Four mega urban projects under implementation in Yangon and Mandalay

Four mega urban projects under implementation in Yangon and Mandalay

            The Department of Urban and Housing Development (DUHD) under Ministry of Construction is undertaking four mega urban projects in Yangon, the commercial capital and Mandalay, a commercial and cultural city of the Republic of Union of Myanmar.  The projects aim to provide people with employment, boost production sector, create a green environment and a place that is more adaptable to environmental changes. These projects are New Mandalay Resort City, Eco Green City, Korea-Myanmar Industry Complex and Smart District.

New Mandalay Resort City Project

            The project is located near mile post 21 on Mandalay-Muse Road (AH-1) in Pyin Oo Lwin, Mandalay Region covering about 9,893 acres. The project will be developed in three phases. Phase One covers 2,200 acres comprising of an IT facility, convention centre, schools and a commercial zone that includes banks, offices and retail places. Phase Two covers 2,919 acres with land allocated for industry and tourism sector. Phase Three with 4,774 acres will consist of housing, hotels, recreation and entertainment facility such as a golf course. Under Union level supervision a Steering Committee was formed to handle the project. Members of the Steering Committee lay down project related policies. A feasibility study was carried out by Surbana Jurong, Singapore’s largest engineering firm and one of the largest Asia-based global urban, industrial and infrastructure consulting firms. Developers were three local groups Khin Myanmar Development, Central Irrawaddy Development and Shwe Taung Development. Upon completion of the project, it will provide modern accommodations and job opportunities for locals while raising their living standard.

Korea-Myanmar Industrial Complex Project

            Korea-Myanmar Industrial Complex Project is located near Nyaunghnapin, Hlegu Township just west of mile post 5 miles 6 furlong of Yangon-Mandalay Expressway. It covers a land area of 555 acres. Korea Land and Housing Corporation (KLHC) and DUHD were partnering to construct a US$ 110 million industrial zone in Nyaunghnapin. KLHC and DUHD were investing 60 and 40 percent respectively in the project. KLHC is a Korea government-owned corporation which is responsible for the development of land in cities, and the maintenance and management of land housing. MoU on Korea-Myanmar Industrial Complex Project was signed in 2015 and the MoA in 2017. The construction period is five years and was started in 2018 with completion targeted for 2023. The project will comprise of small, medium and heavy industries, one stop services, labour-intensive sector, staff housing, park, water treatment plant, a management office and business service zones.

            Ministry of Construction said in 2018 May that the project will provide 50,000 to 100,000 jobs when completed.

Eco Green City Project

            Eco Green City Project is located between three mile one furlong and five mile two furlong mile posts of Yangon-Mandalay Expressway in Hlegu Township, Yangon Region covering an area of 1,453 acres. It is ten miles from the under construction Hanthawady International Airport. DUHD and Alliance Stars Group of Company, a local company, were partnering to implement the project. Construction period of the two phase project is 10 years. Phase One of the project comprises of low-cost housing, government administrative offices and a retail area. Phase Two comprises of an international standard hospital, schools, hotel zone and a public recreational area. Once completed, it will provide accommodation for 30,000 to 40,000 people and create about 15,000 jobs.

Smart District Project

            This project covers 1,100 acres in Dagon Seikkan Township, Yangon Region. It is a joint venture between DUHD and local property developer Shwe Taung Company. The project is bordered by Ayeyawun Road in the east, Bago River in the west, Seikkantha Street in south and Shweli Road in the north. It is 8 miles away or 30 minutes drive from central business district of Yangon. Investment volume is about Ks 250 billion and once completed it will provide 13,000 apartments and create job opportunities in the commercial use areas.

            Through implementing the four mega urban projects DUHD of Ministry of Construction is creating safe and durable housing for the public in accordance with its motto “DUHD always serving for better livings” in addition to creating new employments and sustainable development.

By Htut Htut (Twantay)